Çoğumuz yatırımlarımıza yön vererek geleceğe çok daha güvenli adımlar atmak için finans araçlarını kullansak da bunların içeriğinde tam olarak ne olduğunu bilmeyiz. Oysa ki bu araçların hepsi yatırımlarımıza yön veren önemli araçlar olmakla birlikte, bunlardan biri de swaptır. Kısa adı BDDK olan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu zaman zaman swap sınırlaması getirdiğine dair haberler kamuoyunda yer almakta, ekonomiye olacak etkileri konuşulmaktadır.
Finans terimlerine aşina olmayan vatandaşların swap hakkında merak ettiği sorulara yanıt vermeyi amaçlayan yazımız, tüm detayları barındırmaktadır.
Swap Nedir?
İngilizce bir terim olan swapın dilimizdeki karşılığı “takas” anlamına gelmektedir. Buradan yola çıkarak finans alanında ise karşılıklı iki tarafın ellerindeki nakit akış kanallarını birbirleri ile değiştirmesi adına yapılan işlemin adıdır. Türk lirasının aşırı ve uzun süreli değer kaybı yaşadığı zamanlarda BDDK tarafından swap sınırlaması getirilse de, faiz oranları ile döviz kurları arasındaki makasın açıldığı zamanlara ortaya çıkan riski minimuma indirdiği için sınırlama olmadığında tercih edilir.
Borsa işlemi mevcut olmayan swap ağırlıklı olarak döviz ile faiz değerlerinin karşılıklı değiş tokuşu üzerinden yapılan işlemler olarak bilinir. Birbirinden farklı iki döviz kuru arasındaki faiz oranına ise swap oranı adı verilmekte ve tüm hesaplamalar bu oran üzerinden yapılmaktadır.
Swap İşleminin Tercih Nedenleri
Finans sektöründe günden güne eklenen yeni enstrümanlaryatırımcıların kazanma alternatiflerini çoğaltmıştır. Swap sınırlaması olmadığı zamanlarda pek çok kişinin swap işlemi yapmasının belli başlı nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Yatırımcılar dünya üzerindeki gelişmeleri değerlendirerek hedef veya strateji değişikliğine gitmek zorunda kalabilirler. Bu noktada swap işlemi yapmak genellikle başarılı sonuçlar verir.
- Faizli kredi alanında yaşanan dalgalanmalar karşısında yatırımcıları yaşanacak risklere karşı dayanıklı hale getirmesi ile de tercih edilmektedir.
- Nakit akışına geçmekten maksimum fayda sağlayacağını düşünen yatırımcılara bu esnekliği sağladığı ve yeni bir hareket alanı açtığı için son derece avantajlıdır.
- Sözgelişi elindeki döviz fonu ile faiz fakını takas edecek taraflar arasında yapılacak sözleşme farklı şekillerde tasarlanabilmektedir. Bu doğrultuda çok fazla seçenek sunması tarafların elini rahatlatan bir durumdur.
- İçinde yaşadığımız çağın dijital çağ olduğunu düşünürsek, teknolojik bir işlem olan swap yatırımcılara zaman ve hız kazandırmaktadır.
BDDK Neden Swap Sınırlaması Yapar?
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu özellikle Türk lirasının değeri uzun süreli bir düşüşe geçtiği zamanlarda swap sınırlaması getirebilmektedir. Bankaların yabancı yatırımcılara Türk lirası verip karşılığında döviz alma işlemlerini durdurma kararı anlamına gelen swap sınırlaması, dolar alma limitlerine getirilen bir düzenlemedir. Genelde % 10 oranında dolar alma hakkına sahip bankaların bu sınırlama ile birlikte limiti % 1 oranına çekilir. Bu sayede Türk lirası üzerindeki baskının kalkarak düşüşünü engelleyen BDDK, durumun normale dönmesi ardından sınırlamayı kaldırarak standart işlemlere tekrar geçer. Bu açıdan swap sınırlaması aslında işlemlere konulan bir yasak değil Türk lirasının değerini korumak için güncel gelişmeler ışığında alınmış bir tedbirdir.
